Phụng Vụ Lời Chúa Ngày 16/06/2025

₁ Thưa anh em, vì được cộng tác với Thiên Chúa, chúng tôi khuyên nhủ anh em: anh em đã lãnh nhận ân huệ của Thiên Chúa, thì đừng để trở nên vô hiệu.₂ Quả thế, Chúa phán rằng: Ta đã nhận lời ngươi vào thời Ta thi ân, phù trợ ngươi trong ngày Ta cứu độ. Vậy, đây là thời Thiên Chúa thi ân, đây là ngày Thiên Chúa cứu độ.₃ Phần chúng tôi, chúng tôi chẳng làm gì gây cớ cho ai vấp phạm, để không người nào có thể đàm tiếu về công việc phục vụ của chúng tôi.₄ Trái lại, trong mọi sự, chúng tôi luôn chứng tỏ mình là những thừa tác viên của Thiên Chúa: gian nan, khốn quẫn, lo âu,₅ đòn vọt, tù tội, loạn ly, nhọc nhằn, vất vả, mất ăn mất ngủ, chúng tôi đều rất mực kiên trì chịu đựng.₆ Chúng tôi còn chứng tỏ điều đó bằng cách ăn ở trong sạch, khôn khéo, nhẫn nhục, nhân hậu, bằng một tinh thần thánh thiện, một tình thương không giả dối,₇ bằng lời chân lý, bằng sức mạnh của Thiên Chúa. Chúng tôi lấy sự công chính làm vũ khí tấn công và tự vệ,₈ khi vinh cũng như khi nhục, lúc được tiếng tốt cũng như khi mang tiếng xấu. Bị coi là bịp bợm, nhưng kỳ thực chúng tôi chân thành;₉ bị coi là vô danh tiểu tốt, nhưng kỳ thực chúng tôi được mọi người biết đến; bị coi là sắp chết, nhưng kỳ thực chúng tôi vẫn sống; coi như bị trừng phạt, nhưng kỳ thực không bị giết chết;₁₀ coi như phải ưu phiền, nhưng kỳ thực chúng tôi luôn vui vẻ; coi như nghèo túng, nhưng kỳ thực chúng tôi làm cho bao người trở nên giàu có; coi như không có gì, nhưng kỳ thực chúng tôi có tất cả.

₃₈ Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng: “Anh em đã nghe Luật dạy rằng: Mắt đền mắt, răng đền răng.₃₉ Còn Thầy, Thầy bảo anh em: đừng chống cự người ác, trái lại, nếu bị ai vả má bên phải, thì hãy giơ cả má bên trái ra nữa.₄₀ Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của anh, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoài.₄₁ Nếu có người bắt anh đi một dặm, thì hãy đi với người ấy hai dặm.₄₂ Ai xin, thì hãy cho; ai muốn vay mượn, thì đừng ngoảnh mặt đi.

Đoạn Tin Mừng hôm nay dễ bị đem ra nhạo cười, vì có vẻ nó dung túng sự ác và biểu lộ một tinh thần yếu hèn bạc nhược. Người ta hay nghĩ rằng nếu cứ sống theo tinh thần của Chúa Kitô, thì hẳn kẻ ác sẽ tha hồ tác oai tác quái trong thế giới này. Tuy nhiên, chính vì con người muốn sống theo khuynh hướng tự nhiên, nên thế giới hôm nay mới không ngớt chiến tranh và đau khổ. Đánh phủ đầu là đánh trước khi người kia kịp đánh mình. Trên thế giới, mỗi ngày có biết bao vụ sát nhân chỉ vì một chút hờn oán.

“Mắt đền mắt, răng đền răng”, câu này thường được dùng để cho thấy sự tàn nhẫn của Cựu Ước. Thật ra, Cựu Ước chẳng bắt người ta phải móc mắt, nhổ răng kẻ thù. Câu này chỉ nhằm giới hạn việc báo thù trong mức độ cân xứng. Trong xã hội mang tính bộ tộc của Ítraen thuở ban đầu, “mắt đền mắt” đã là một tiến bộ đáng kể.

Đức Giêsu đi xa hơn khi đòi hỏi đừng chống cự lại người ác, nghĩa là đừng lấy ác báo ác, đừng sống theo luật báo phục (lex talionis). “Nếu bị ai vả má bên phải, thì hãy giơ cả má bên trái ra nữa” (c. 39). Bị vả má bên phải nghĩa là bị tát bằng mu bàn tay phải. Không phải là đau hơn, nhưng là nhục nhã hơn nhiều. Đức Giêsu đã từng có kinh nghiệm này trong cuộc Khổ Nạn (Mt 26,67). “Giơ cả má bên trái” đơn giản chỉ có nghĩa là tránh trả thù, chịu mình ở thế yếu, vì báo oán là chuyện của Thiên Chúa (Rm 12,19-20). “Đừng để cho sự ác thắng được mình, nhưng hãy lấy thiện mà thắng ác” (Rm 12,21).

“Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của anh, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoài” (c. 40). Ở Đông phương, áo ngoài là thứ quan trọng để chống cái lạnh ban đêm, nên nếu bị cầm cố, thì cũng phải trả lại cho người ta để có cái mà đắp (Đnl 24,13). Đưa cả áo trong lẫn áo ngoài cho kẻ kiện cáo mình là chấp nhận bị trần trụi và xấu hổ, nếu ai đó chỉ có một bộ thôi. Trong xã hội Palestine dưới ách đế quốc Rôma, chuyện bị ép vác đồ giùm cho lính tráng vẫn hay xảy ra (x. Mt 27,32). “Nếu có người bắt anh đi một dặm, thì hãy đi với người ấy hai dặm” (c. 41). Người môn đệ Đức Giêsu, trước những ép buộc không mấy chính đáng, chẳng những được mời gọi ưng thuận, nhưng còn làm hơn cả điều bị ép buộc nữa. Câu cuối của bài Tin mừng cho thấy thái độ bác ái của Kitô hữu trước những yêu cầu có thật của tha nhân (c. 42). Mở lòng ra trước người xin, người muốn vay mượn, dù kẻ ấy là kẻ thù hay người không có khả năng hoàn trả.

Lời của Đức Giêsu hôm nay làm chúng ta choáng váng. Lời này không đòi dẹp bỏ hệ thống pháp luật, cảnh sát hay nhà tù. Nhưng nếu các Kitô hữu cứ để cho Lời này thấm vào lòng từ từ, đời sống của họ sẽ được thay đổi một cách kỳ diệu, và bộ mặt thế giới sẽ đổi khác. Hiền hậu, bao dung, quảng đại, đó là điều thế giới hôm nay thiếu trầm trọng. Gandhi, người say mê những câu Lời Chúa hôm nay, đã than phiền: “Tôi thích Đức Kitô của các anh, nhưng tôi không thích các Kitô hữu. Vì các Kitô hữu thì chẳng giống Đức Kitô mấy.” Chỉ mong chúng ta có trái tim hiền hậu giống Đức Kitô hơn.

Cha Antôn Nguyễn Cao Siêu S.J.